- Σουν Γιατ-σεν
- Κινέζος πολιτικός (Σιανγκ -σαν, σήμερα Τσουνγκ - σαν, 1866 - Σαγγάη 1925), που ονομάζεται «πατέρας της πατρίδας». Αφού ανατράφηκε σύμφωνα με τα διδάγματα του διαμαρτυρόμενου χριστιανισμού, τελείωσε τις σπουδές του στο Χονγκ Κονγκ, όπου πήρέ το δίπλωμα της ιατρικής. Εκεί άρχισε και η επαναστατική δράση του με την είσοδό του στη μυστική οργάνωση Σινγκ Τσουνγκ Χούι, της οποίας σκοπός ήταν η ανατροπή της μαντζουριανής δυναστείας (Τσινγκ) που κυβερνούσε την Κίνα. Όταν ανακαλύφτηκε, αναγκάστηκε να φύγει πρώτα στη Χονολουλου, έπειτα στις ΗΠΑ και κατόπιν στην Αγγλία, στην Ιαπωνία κ.α. Η επαναστατική δράση του έγινε γρήγορα γνωστή και απέκτησε οπαδούς στο εξωτερικό : ίδρυσε στην Ιαπωνία τη λεγόμενη κίνηση Τουνγκ Μενγκ Χούι (1904) που αργότερα μεταβλήθηκε στο Κουόμιντανγκ. Όταν ξέσπασε επανάσταση στην Κίνα (1911), ο Σ. γύρισε στο Νανκίν, όπου έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από τους νέους. Στα τέλη Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, όταν ανακηρύχτηκε στη Νανκίν η δημοκρατία, ο Σ. εκλέχτηκε πρόεδρος. Μετά την πτώση της δυναστείας (Φεβρουάριος 1912) δέχτηκε τις παραιτήσεις και υποστήριξε την εκλογή του Γιουάν Σιχ-κάι στη θέση του πρόεδρου της δημοκρατίας, επιδιώκοντας έτσι να ερμηνεύσει τη χώρα και να εξασφαλίσει την αποδοχή της δημοκρατίας και από την παλιά ηγετική τάξη. Αλλά παραμερίστηκε, και η δημοκρατία μεταβλήθηκε σε μια κυβέρνηση «πολεμάρχων». Ο Σ. έφυγε τότε στην Καντόνα όπου το 1917 σχημάτισε νέα συνταγματική κυβέρνηση σε αντίθεση εκείνης που υπήρχε στο Βορρά (Πεκίνο), η οποία τον εξέλεξε πρώτα αρχιστράτηγο και κατόπιν στρατιωτικό διοικητή και πρόεδρο. Αλλά το 1920 και 1921, καταδιωκόμενος από τον «πολέμαρχο» στρατηγό Τσενγκ Τσιουνγκ, ο Σ. αναγκάστηκε να ξαναφύγει στο Χονγκ Κονγκ με αγγλική κανονιοφόρο. Τελικά, το 1925, οι οπαδοί του σύντριψαν τον Τσεν, ενώ όμως ο Σ. ετοιμαζόταν να συλλέξει τους καρπούς της νίκης μ’ ένα ταξίδι στο Πεκίνο, όπου σκόπευε να συγκαλέσει Συντακτική Συνέλευση που θα ενοποιούσε την Κίνα πάνω σε δημοκρατική βάση, πέθανε.
Οι στενότεροι συνεργάτες του, όπως ο Τσανγκ Κάι - σεκ, ο Χου Χαν - μιν και ο Ουάνγκ Τσινγκ - ουέι, λίγο μετά το θάνατό του, απαρνήθηκαν τις αρχές της πολιτικής του.
Ο Σουν Γιατσεν υπήρξε ο μεγάλος θεωρητικός των δημοκρατικών ιδεών στην Κίνα: η σκέψη του καθοδήγησε διάφορα σύγχρονα πολιτικά ρεύματα.
Dictionary of Greek. 2013.